آسودگی
همه اضطرابها و نگرانیها از دنیا و مظاهر آن است که با سادهزیستی، میتوان آنها را برطرف کرد و به آسودگی دست یافت. امام علی(ع) میفرمایند:
«الرَّغْبَةُ مِفْتَاحُ النَّصَب ِ وَ مَطِيَّةُ التَّعَبِ؛
شیفتگی دنیا، کلید دشواری و مرکب گرفتاری است.»
امام صادق(ع) نیز میفرمایند: «شیفتگی در دنیا، مایه غم و اندوه است و زهد در دنیا، آسایش جسم و جان را در پی دارد.»
ممکن است تصوّر شود که ساده زیستی، ملتزم نوعی ریاضت و به زحمت انداختن جسم است؛ در حالی که چنین نیست. راحتی و آسایش روحی در زندگی، آسان و ساده به دست میآید. امام علی(ع) گنجی را بینیاز کنندهتر از قناعت و مالی را بابرکتتر از بسنده کردن به روزی روزانه نمیدانند.
زندگی پرهزینه و تجمّلی است که خاطر انسان را به خود مشغول میکند؛ زیرا لازمه این زندگی، درآمد بالاست که تحصّل آن، سعی خستگیناپذیر میخواهد و همین تلاش بیوقفه، استراحت و لذّتبردن از زندگی را از انسان سلب میکند.
از طرفی، خواستههای انسان، محدود و تمام ناشدنی است. از این رو، در هیچ مرحلهای از زندگی، رضایت کامل حاصل نمیشود. عدم رضایت از زندگی و قید و بندی که با تجمّل و تشریفات پدید آمده، آسودگی را از انسان سلب میکند. از این جهت، بعضی برای رهایی از تجمّلات، به هیپیگری رو میآورند.
2. موفّقیت در زندگی
یکی از آثار ساده زیستی، کامیابی و توفیق در زندگی است. این سخن نیاز به استدلال ندارد. تجربه نشان داده است که بیشتر مخترعان، مکتشفان و نخبگان جامعه که به بشر خدمت کردهاند، از قشر محروم یا متوسّط بودهاند.
3. سرمایهگذاری
سادهزیستی، یک نوع سرمایهگذاری است. با توجّه به زندگی محدود و نیازهای گوناگون بشر، باید انسان برای نیازهای ماندگار خود، سرمایهگذاری کند. در سیر الی الله که هدف نهایی، خلقت انسان است، بهترین زاد و توشه، سبکبالی است؛ زیرا هرچه آدمی، خود را وابسته کند، از طيّ طریق باز میماند. امام علی(ع) میفرمایند:
«تَخَفَّفُوا تَلْحَقُوا؛7
سبکبار شوید تا زودتر برسید.»
شخصی که خود را در این جهان پهناور چون مسافری میبیند که سفری طولانی در پیش دارد، سعی میکند زندگی ساده و بیآلایشی داشته باشد تا از آن هدف باز نماند. او میداند برای پیمودن راه درازی که در پیش دارد، باید امکانات و سرمایه لازم را فراهم کند و عاقلانهتر آن است که چیزی را برگزیند که کموزنتر و پرارجتر باشد و این کاری است که هر انسان عاقل و دوراندیشی انجام میدهد.
4. قدرت
امام علی(ع) راز قدرتمندی، تصمیم و اراده پیامبران را در ساده زیستی و بیپیرایگی آنان میدانند و میفرمایند:
«وَ لَكِنَّ اللهَ سُبْحَانَهُ جَعَلَ رُسُلَهُ أُولِی قُوَّةٍ فِی عَزَائِمِهِمْ وَ ضَعَفَةً فِیمَا تَرَى الْأَعْيُنُ مِنْ حَالاتِهِمْ مَعَ قَنَاعَةٍ تَمْلَأُ الْقُلُوبَ وَ الْعُيُونَ غِنًى وَ خَصَاصَةٍ تَمْلَأُ الْأَبْصَارَ وَ الْأَسْمَاعَ أَذًى؛
لکن خدای سبحان، فرستادگان خود را در اراده و تصمیمهایشان نیرومند و توانا گردانید و در حالاتشان که به چشم دیگران میآید، ضعیف و ناتوان قرارشان داد؛ با قناعتی که دلها و چشمها را از بینیازی پر میکرد و با تنگ دستی و فقری که چشمها و گوشها را از رنج پر مینمود.»
حضرت موسی(ع) در سایه همین ساده زیستی به این قدرت روحی دست یافت که با آن لباس پشمی و عصای چوبی، در مقابل فرعونی میایستد که ادّعای خدایی دارد و با صلابت با او سخن میگوید. امام علی(ع) میفرمایند: «موسی با برادرش هارون بر فرعون وارد شدند؛ در حالیکه لباسهای پشمین بر تن داشتند و در دست هر کدام عصایی بود. با او شرط کردند که اگر تسلیم فرمان پروردگار شوی، حکومت تو باقی میماند و عزّت و قدرتت دوام مییابد.»
5. آزادگی
نیاز و وابستگی به دنیا، انسان را برده و مطیع خود میسازد؛ زیرا قید و بندها و تعلّقات مادی و تجمّلگرایی، آزادی عمل را میگیرد. امام علی(ع)می فرمایند:
«الدُّنْيَا دَارُ مَمَرٍّ إِلَى دَارِ مَقَرٍّ وَ النَّاسُ فِیهَا رَجُلَانِ رَجُلٌ بَاعَ نَفْسَهُ فَأَوْبَقَهَا وَ رَجُلٌ ابْتَاعَ نَفْسَهُ فَأَعْتَقَهَا؛
دنیا گذرگاه است؛ نه ایستگاه. مردم در این دنیا دو دستهاند: برخی خود را میفروشند و برده دنیا میشوند و خود را تباه میسازند و برخی خویشتن را میخرند و آن را آزاد میکنند.»
استاد مطهری(ره) دلبستگی نداشتن به دنیا را شرط لازم برای آزادی میداند؛ امّا میگوید: این شرط کافی نیست. عادت به حدّاقل برداشت از نعمتها و پرهیز از عادت به برداشت زیاد، شرط دیگر آزادگی است.
نظرات شما عزیزان:
برچسب ها :